Architektura drewniana w Polsce
Książka “Architektura drewniana w Polsce” zawiera opisy i fotografie najbardziej interesujących zabytków architektury drewnianej w ponad 350 miejscowościach w Polsce.
Najliczniej jest reprezentowana architektura sakralna – są to głównie kościoły i cerkwie. Znacznie mniejszą grupę stanowią zabytki architektury świeckiej (ratusze, dwory, wille) oraz zabytki gospodarcze i przemysłowe (spichlerze, tężnie, młyny, wiatraki).
Książka podzielona jest na 16 rozdziałów odpowiadających 16 województwom. Cenne uzupełnieniem treści książki jest słownik terminów specjalistycznych, indeks miejscowości oraz mapki poszczególnych województw z zaznaczonymi obiektami. Książka jest bogato ilustrowana kilkuset kolorowymi zdjęciami.
Autorka, Grażyna Ruszczyk, znany historyk sztuki, opisuje perły architektury drewnianej, jak kościoły w Lipnicy Murowanej, Dębnie i Jaworze, dwory w Ożarowie i Koszutach, a także drewnianą, willową zabudowę uzdrowisk i innych zabytkowych miasteczek. “Architektura drewniana w Polsce” prezentuje też mniej znane obiekty np. dwory w Sulerzyżu czy Paplinie oraz kościoły w Lubawie, Narwi i Ostrymkole.
Grażyna Ruszczyk tak pisze we wprowadzeniu do książki: Drewniana architektura długo dominowała w pejzażu naszych ziem i jeszcze nie tak dawno temu, bo w połowie XX w., przeważała w zabudowie województw południowych i wschodnich. Jednak zmiany cywilizacyjne zachodzące w XIX i XX w. sprawiły, że drewno wyparte zostało z budownictwa przez materiały uznane za trwalsze, a drewniane zabytki w zawrotnym tempie zaczęły znikać z naszego krajobrazu. Według szacunkowych obliczeń, zachowało się ich jeszcze kilkadziesiąt tysięcy (w tym ponad 2,5 tysiąca budowli sakralnych). Wydawałoby się, że to dużo. Jednak każdego roku kilka świątyń ulega zniszczeniu, nie mówiąc już o zabytkach budownictwa świeckiego, którego straty są bez porównania większe i w zasadzie niemożliwe do oszacowania. Książka obejmuje jedynie niewielką część tego dziedzictwa. Uwzględniono w niej zabytki ze wszystkich epok, od średniowiecza po czasy niemal współczesne.
W wyborze znalazły się nie tylko budowie najbardziej interesujące pod względem artystycznym, konstrukcyjnym i historycznym, ale również, obiekty skromniejsze, niegdyś charakterystyczne dla danego regionu. Z pamiątek archeologicznych wspomniano jedynie osiedle w Biskupinie (747-722 p.n.e.), mimo że oprócz tego najstarszego i najbardziej znanego skansenu archeologicznego działają inne placówki z rekonstrukcjami obiektów z odległej przeszłości, np. Krzemionki Opatowskie (świętokrzyskie) z neolityczną kopalnią krzemienia, szybem i wioską; Wolin (zachodniopomorskie) z wczesnośredniowieczną osadą czy Mrówki (wielkopolskie) z siedzibą rycerska z końca XIII w. Mapa drewnianych zabytków nie jest równomierna. Największe skupiska znajdują się w województwach południowych (podkarpackie, małopolskie, śląskie). Zabytki tych regionów należą też do najlepiej znanych. Są dosyć dokładnie opracowane, zarówno w pracach naukowych, jak i turystyczno-krajoznawczych, a w ostatnich latach także skutecznie popularyzowane, poprzez szlaki architektury drewnianej szczegółowo opisane w publikacjach książkowych i w Internecie.
Mniej zabytków zachowało się w województwach wschodnich i centralnych, a najmniej w zachodnich i północnych. Dziedzictwo tych części kraju nie jest też powszechnie znane. Dlatego przedstawiono je szerzej, co – ze względu na ograniczoną objętość książki – musiało się odbyć kosztem architektury Polski południowej. Jednak, aby zwrócić uwagę Czytelników na większą liczbę interesujących budowli, pod niektórymi hasłami znalazły się krótkie informacje o innych zabytkach drewnianych znajdujących się w sąsiednich miejscowościach. W skrócie omówiono też najstarsze i największe skanseny, zaś mniejsze parki etnograficzne – jedynie w hasłach poświęconych innym drewnianym zabytkom jeszcze nieotoczonym opieką muzealną.
Recenzje
Na razie nie ma opinii o produkcie.