Budownictwo drzewne i wyroby drzewne w dawnej Polsce (tom I i II) – reprint

Budownictwo drzewne i wyroby drzewne w dawnej Polsce – tom I i II

„Budownictwo drzewne i wyroby drzewne w dawnej Polsce” autorstwa Zygmunta Glogera to wyjątkowe, dwutomowe wydanie z lat 1907 i 1909, będący bogato ilustrowanym kompendium wiedzy o architekturze drewnianej oraz rzemiośle ludowym na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej. Publikacja zawiera około 550 ilustracji: zdjęć, rycin i rysunków, które przedstawiają cerkwie, kościoły, dzwonnice, dwory, chaty, lamusy, krzyże przydrożne oraz rozmaite wyroby z drewna, takie jak kufry, krzesła czy sprzęty codziennego użytku. Dzieło zostało opracowane w formie leksykonu z alfabetycznym układem haseł, co ułatwia szybki dostęp do informacji.

Książka obejmuje opisy obiektów z wielu regionów historycznej Polski, w tym z Podlasia, Mazowsza, Litwy, Żmudzi, Galicji, Wołynia, Podola, Ukrainy i innych terenów dawnej Rzeczypospolitej.

Tom I (384 strony) zawiera hasła od „abrys” (plan architektoniczny) do „dzierżak” (antaba, element zamkowy). W tej części znajdują się szczegółowe opisy i ilustracje cerkwi, dworków, domów chłopskich, bram, bóżnic, kościołów, dzwonnic oraz innych obiektów charakterystycznych dla architektury drewnianej.

Tom II (194 strony) obejmuje hasła od „dzieża” do „lamus”. Znajdziemy tu rozbudowane opisy kaplic, karczm, ganeczków, krzyży przydrożnych oraz elementów małej architektury drewnianej spotykanej w krajobrazie wsi i miasteczek dawnej Polski.

To nie tylko książka, a bezcenne świadectwo ginącego dziedzictwa kulturowego. Wiele z opisanych w niej obiektów już nie istnieje. Zygmunt Gloger z ogromną pasją i starannością dokumentował dawne formy architektury drewnianej oraz rzemiosła wiejskiego. Dzięki jego pracy możemy dziś poznać i lepiej zrozumieć bogactwo kultury materialnej dawnej Polski, której fizyczne ślady w wielu przypadkach zniknęły bezpowrotnie.

Publikacja ta stanowi cenne źródło wiedzy dla historyków, etnografów, architektów, konserwatorów zabytków oraz wszystkich pasjonatów sztuki ludowej i tradycyjnego budownictwa.

Zygmunt Gloger (1845 – 1910) był polskim historykiem, archeologiem, etnografem i krajoznawcą. Zajmował się badaniem kultury materialnej i duchowej dawnej Polski. Interesował się również architekturą drewnianą, językiem, obyczajami i historią lokalną. Większość życia poświęcił dokumentowaniu dziedzictwa wschodnich terenów Rzeczypospolitej. Wędrował, szkicował i sporządzał notatki, które przekształcał w opracowania naukowe. „Budownictwo drzewne i wyroby drzewne w dawnej Polsce” to jedno z jego najważniejszych dzieł. Pozwala zrozumieć, jak bogata była kultura wiejska i szlachecka oraz jak wyglądało życie codzienne dawnych pokoleń. Dzieło do dziś pozostaje nieocenionym źródłem wiedzy historycznej i etnograficznej.