Przewodnik dla stolarzy

Przewodnik dla stolarzy – Spis treści

Wstęp

CZĘŚĆ PIERWSZA.
O drzewie, jego własnościach i gatunkach.
Skład drzewa
Przymioty drzewa
Wady drzewa
Cechy dobrego drzewa
Gatunki drzewa: a) Drzewa europejskie
b) Drzewa zamorskie

CZĘŚĆ DRUGA.
O wyborze i przygotowywaniu drzewa do użycia.
O przerzynaniu kloców
O rznięciu fomerów
O przygotowywaniu drzewa przed użyciem na wyroby
O środkach zabezpieczających drzewo od zgnilizny, zbutwienia i pleśni.
O przyrzynaniu drzewa na wyroby
O wyginaniu drzewa

CZĘŚĆ TRZECIA.
O przyrządach i narzędziach stolarskich i ich użyciu.
A. Przyrządy do przytrzymywania drzewa podczas roboty:
1. Warsztat
Pachołki (knechy)
Wspornice (sztoslady)
Koziołki (fugebocke)
Przyrządy do ściskania sklejonych przedmiotów:
1. Prassy (szrauboki)
2. Kleszcze (szraubcwingi) zwyczajne i amerykańskie
3. Kleszcze rozsuwane (szraubknechty)
4 .Kleszcze klinowe (leimcwingi)
B. Narzędzia służące do wymierzania, znaczenia i dzielenia drzewa:
1. Liniały (richtholce). 2. Miary. 3. Cyrkle. 4. Znaczniki (sztreich-
masy)
5. Węgielnice (winkelhaki, winkelmasy, germasy i szmigi)
C. Narzędzia służące do przerzynania drzewa i kształcenia jego postaci .
1. Piły. Blat i zęby pił. 0 rozwarciu zębów pił (szreukowa-
niu). 0 ostrzeniu pił
Różne rodzaje pił:
a) Piły proste. -1. Piła kłodowa (klobzega)
2. Piła krawężna v. krawężnica (erterzega)
3. Piła czopowa v. czopnica (szliczega)
4. Piła odsadzkowa v. odsadnica (abzaczega)
5. Piła krzywiznowa v. krzywica (szwaifzega)
6. Piła sprężynowa (laubzega)
7. Piła ręczna (fukszwanc)
8. Piła otworowa v. otwomica (sztychzega)
9. Piła nacięciowa v. zasuwnica (gradzega)
10. Piła odsadzkowa z osadą (nutzega)
11. Piła z osadą ruchomą (kwadrirzega)
b) Piły okrągłe (cyrkularne)
c) Piły bez końca
2. Dłuta. -Sposób działania i oprawa dłut
a) Dłuta z ostrzem prostem z jednej strony ściętem:
1. Dłuto zwyczajne (sztechbeitel)
2. Przysiek (lochbeitel)
b) Dłuta z ostrzem piaskiem z obu stron ściętem:
3. Rzezak (sztemajza), 4. Rzezak ukośny (baleisen) .
c) Dłuta z ostrzem w łuk wygiętem:
5. Piesznie (holajzy)
3 Świdry
a) Łopienie (lefelbory)
b) Świdry odśrodkowe v. odśrodkowce (centrumbory)
c) Krętaki czyli świdry śrubowe (sznekenbory)
d) Świderki gwoździowe (nagelbory)
D. Narzędzia służące do wyrównania powierzchni drzewa:
1. Heble
a) Heble służące do wyrównywania powierzchni płaskich:
1. Drapacz v. skrobacz (szrubhubel)
2. Równiacz v. schlud (szlichthubel)
3. Spuszcz (raubanek) pojedynczy i dubeltowy
Póispuszcz
4. Spajacz (fugebank)
5.Kątnik (gzymshubel)
a) Kątnik prosty i ukośny
b) lrelcowiiik (felchubel)
c) Kijtnik odsadzkowy (wangenhubel)
d) Kątnik płatkowy (plattbank)
6. Zębacz (canhubel)
b) Heble służące do wyrabiania powierzchni krzywych
i gzemsów:
1. Krzywak (szyfhubel) zwyczajny i angielski
2. Kręgadło (rundhubel)
O członkach gzemsowania czyli krajnikach
3. Kames (kamieshobel)
4. Wałkowiec (sztabhubel)
5. Żłobkowiec (holkelhubel)
O przyrządach do ciągnięciu listew gzemsowych
(zieheisen)
c) Heble służące do wyrabiania rozmaitych połączeń drze-
wnych:
1. Wpustnik (nuthubel)
2. Wypustnik (federhubel)
3. Wyżłabiacz (grundhubel)
4. Zasuwnik (gradhubel)
O heblach ulepszonych. Heblamie
2. Pilniki i raszple
Raszple płaskie, półokrągłe, heblowe, okrągłe (racenszwanc). Kaszple trójkątne. Pilniki gładkie (szlichtfeile), średnie (forfeile). Raszple pilnikowe
E. Narzgdzia różne:
Toporek. Obuch czyli knypel. Młotek stolarski. Nóż czyli
sznycer
Obcęgi. -Skrobaczki (cyklingi). Tygle do kleju. Kamienie szlifierskie do ostrzenia narzędzi
Karzędzia do rznięcia śrub czyli krajacze (sznajdcajgi)

CZĘŚĆ CZWARTA.
O łączeniu drzewa
1. O sklejaniu drzewa:
Klej stolarski
Klej płynny
O wytrzymałości kleju na rozerwanie. Klej wodotrwały
Klej twarogowy. Klej szellnkowy. Klej morski (glue marinę)
2. O łączeniu drzewa za pomocą gwoździ, śrub i klinów
3. O łączeniu drzewa za pomocą właściwego uksztalccnia jego części
a) Połączenia na długość:
Zetknięcie (sztos). Nakładka (blatowanie). Zamek czyli
znak piorunowy (hakenkamm)
Zwidłowanie czyli szlicowanie. Jaskółczy ogon
b) Połączenia na szerokość:
Proste sklejone spojenie (fuga). Połączenia na wpust (nut
i feder)
Felcowanie
Połączenie na czopy lub kołki kryte
Listwy sztorcowe (hemlistwy). Listwy zasuwane (gradlistwy)
c) Połączenia pod kątem:
Nakładka kątowa
Zetknięcie i zwidłowanie kątowe, proste i na ucios (gierung)
Czopowanie
Połączenia w jaskółczy ogon
Nakładka krzyżowa
Zazębianie (cynkowanie)
Składanie płaszczyzn z ram i wypełnień (ftlungów)

CZĘŚĆ PIĄTA.
O wykończaniu wyrobów z drzewa.
1. Szlifowanie
Obciąganie. Pumeks
Papier szklisty i piasczysty (glas i sandpapier). Skóra rybia.
Skrzyp
2. Politurowanie
Politura woskowa. Knkaustyk
Politura szellakowa. Politura biała
Politura angielska
Czyszczenie oleju
3. Lakierowanie
Lakiery: sandarakowe, mastyksowe, szcllakowe, kopalowe, dam-
marowe
Farbowanie lakierów
4. Malowanie
Malowanie klejowe
Malowanie olejne
Farby mleczne i twarogowe. Powłoka finlandzka
Piaskowanie. Powłoki wodotrwałe
5. Farbowanie czyli bejcowanie drzewa
O odczynnikach i farbach używanych do farbowania drzewa
O farbowaniu drzewa na pniu
6. Fomerowanie
a) Fomerowanie płaszczyzn za pomocą okładki (culagi) i za po-
mocą przyciemnia młotkiem
b) Fomerowanie rogów i kantów
c) Fomerowanie powierzchni krzywych
d) Fomerowanie przedmiotów okrągłych. Uchybienia przy for-
nerowaniu i ich naprawa
Fomery massowe czyli kamienne
e) Wykładanie czyli inkrustacya
f) Wykończanie robót fomerowanych i wykładanych

CZĘŚĆ SZÓSTA.
O wyrobach stolarskich w szczególności.
1. Roboty moblowe. O stylach meblowych
A. Meble służące do przechowywania różnych przedmiotów
B. Stoły wszelkiego rodzaju
C. Meble do siedzenia służące
D. Łóżka i kolebki
E. Meble rozmaite
2. Roboty maszynowe i modelowe
3. Roboty budowlane
A. Podłogi i posadzki
Narzędzie Kimberley’a
Sposób układania podłóg Bodmeyer’a
Podłogi krzyżowe
Podłogi w jedlinkę czyli półposadzki
Posadzki taflowe
B.Drzwi i bramy
Drzwi łatowe, szpungowe, opierzane (szalowane)
Drzwi ramowe (filungowe)
O składaniu ram i wypełnień
Futryny. Oprawy drzwi (ferklejdunki)
Bramy
C.Okna i okiennice
Sposoby uszczelnienia okien
O składaniu okien
Okiennice zewnętrzne i wewnętrzne
Zazdrostki czyli zaluzye
D.Schody. Różne rodzaje schodów
Schody proste i kręcone. Sposoby ich wykreśleniu
Sposób wyznaczenia modelu do wyrżnięcia szaragów (wang)
kręconych
Składanie schodów
Poręcze i szczeble schodowe

CZĘŚĆ DODATKOWA.
O ocenianiu wyrobów stolarskich.
Uwagi ogólne
Roboty budowlane
Roboty meblowe
Ceny średnie materyałów stolarskich w Warszawie
Przykłady oceniania wyrobów stolarskich podług powyższych zasad
Przywilej królewski zatwierdzający ustawę cechu stolarskiego w Warszawie..