Postęp naukowy w drzewnictwie – ebook

Postęp naukowy w drzewnictwie – ebook

“Postęp naukowy w drzewnictwie” to publikacja wydana w ramach projektu “Foresight w drzewnictwie – scenariusze rozwoju badań naukowych w Polsce do 2020 roku”.

W formułowaniu wizji rozwoju drzewnictwa istotna jest wiedza o przesłankach postępu naukowego w tej dziedzinie. Jej zdobycie było możliwe dzięki realizacji w okresie od czerwca 2009 roku do stycznia 2011 roku projektu „Foresight w drzewnictwie – scenariusze rozwoju badań naukowych w Polsce do 2020 roku”, współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w Programie Operacyjnym Innowacyjna Gospodarka.

Celem projektu jest określenie kierunków badań naukowych, które można uznać za priorytetowe dla wzrostu innowacyjności i rozwoju polskiego sektora drzewnego w długim okresie. Projekt składał się z sześciu głównych zadań badawczych. Przedmiotem czwartego zadania, którego wyniki zawiera prezentowana publikacja, są “Kluczowe przesłanki postępu naukowego w drzewnictwie w Europie i na świecie”.

Punktem wyjścia do kreowania wizji rozwoju drzewnictwa w Polsce jest wiedza o uwarunkowaniach postępu naukowego w tej dziedzinie w kontekście międzynarodowym. Celem zadania była analiza ważniejszych determinant postępu naukowego w drzewnictwie w Europie i na świecie. Na tle syntetycznego przeglądu definicji postępu naukowego, przedstawiono najważniejsze jego rodzaje i czynniki. Ponadto, na podstawie opracowanych kryteriów i założeń do oceny możliwości adaptacji rozwiązań zagranicznych do polskiego drzewnictwa, określono możliwości dyfuzji najbardziej nowatorskich trendów z tej dziedziny do warunków występujących w Polsce, co pozwala na wskazanie kierunków badań najczęściej obieranych przez najbardziej konkurencyjne gospodarki świata, a szczególnie Europy.

W procesie badawczym zastosowano wybrane metody i techniki, dostosowane do charakteru i specyfiki tej części Projektu i jednocześnie (w pewnym zakresie) właściwe dla foresightu. Były to głównie metody o charakterze jakościowym. Polegały one przede wszystkim na analizie źródeł wtórnych (studia literaturowe typu desk research) oraz wykorzystaniu wiedzy eksperckiej (metody heurystyczne). Skorzystano w tym względzie z opinii specjalistów zarówno sfery nauki jak i praktyki gospodarczej. Warsztat metodyczny podbudowano wiedzą uzyskaną w ramach współpracy z ośrodkami prowadzącymi badania naukowe z dziedziny drzewnictwa w krajach europejskich, a także opiniami wyrażonymi w trakcie konsultacji przeprowadzonych podczas wyjazdu studyjnego z przedstawicielami międzynarodowej sieci naukowej Innovawood oraz Europejskiej Platformy Technologicznej Sektora Leśno-Drzewnego. W tym wypadku zastosowano technikę wywiadu eksperckiego. W procedurze oceny możliwości dyfuzji najważniejszych światowych i europejskich trendów w postępie naukowym w drzewnictwie do warunków polskich zastosowano również jedną z metod analizy strategicznej, polegającej na ocenie uwarunkowań tkwiących w makro-otoczeniu sektora drzewnego i sfery nauki w drzewnictwie, między innymi czynników ekonomicznych, legislacyjnych i instytucjonalnych, społecznych i technologicznych (elementy analizy PEST). Odrębnie dla sektora drzewnego oraz dla sfery nauki i badań w drzewnictwie analiza taka została przeprowadzona we wcześniejszych zadaniach Projektu. Dla porównania uwarunkowań postępu naukowego w drzewnictwie w Polsce w odniesieniu do trendów panujących w Europie i na świecie oraz wyłonienia kierunków pożądanych, przeprowadzono swoisty benchmarking i zastosowano technikę dobrych praktyk.

Głównym źródłem wiedzy była światowa literatura z zakresu drzewnictwa, programy strategiczne międzynarodowych organizacji zajmujących się kreowaniem postępu naukowego i badań w drzewnictwie i jego otoczeniu, a także zasoby internetowe dotyczące programów badawczych krajowych i zagranicznych instytucji naukowych. Skorzystano również z wiedzy i wieloletniego doświadczenia w dziedzinie drzewnictwa pracowników naukowych wiodących ośrodków naukowych i badawczych.

W warunkach postępującej globalizacji wzorowanie się na wiodących gospodarkach oraz wszechstronna współpraca ośrodków naukowych przyczynia się do rozwoju każdej dziedziny społecznej aktywności i jest kreatorem ich innowacyjności. Takie możliwości stwarza otwartość poszczególnych rynków i przenikanie trendów z gospodarek najbardziej konkurencyjnych do tych, które mają aspiracje i możliwości podążania za najlepszymi. Należy jednak zauważyć, że choć postęp naukowy jest nieodzownym stymulatorem prowadzonych badań naukowych, to działalność naukowa nabiera znaczenia dopiero wówczas, gdy jej wyniki znajdują zastosowanie w praktyce.

Prezentowana publikacja, będąca podsumowaniem czwartego etapu prac badawczych projektu dotyczącego foresightu w drzewnictwie, stanowi jednocześnie pierwsze w Polsce kompendium wiedzy o uwarunkowaniach postępu naukowego w drzewnictwie w kontekście międzynarodowym. Choć z konieczności nie wyczerpuje ona wszystkich aspektów tego zagadnienia i – jak każda tego typu analiza – stanowi wyraz subiektywnego spojrzenia autorów, to jednak może być bogatym źródłem informacji o trendach w dziedzinie drzewnictwa panujących na świecie. Z pewnością też powinna stanowić punkt wyjścia do dyskusji o przyszłości nauki i rozwoju drzewnictwa w Polsce.