Antropogeniczne zmiany w ekosystemach – transformacje roślinności

Antropogeniczne zmiany w ekosystemach – transformacje roślinności

Zmiany flory i roślinności zachodzą coraz szybciej, w coraz szerszym zakresie i na coraz większą skalę. To przyspieszenie jest efektem nasilającej się presji człowieka na naturalne biocenozy i ich siedliska. Znajomość mechanizmów tych przemian staje się więc niezbędnym elementem wykształcenia nowoczesnych służb ochrony środowiska. Bez tego zrównoważony rozwój i skuteczna ochrona globalnych oraz lokalnych zasobów roślinnych pozostaną tylko życzeniowym hasłem.

Prawo Ochrony Środowiska nakłada na inwestorów obowiązek przedstawiania oceny oddziaływania inwestycji na środowisko. Jest to kompleksowe opracowanie, obejmujące także ocenę wpływu inwestycji na szatę roślinną.

Teoretyczne podstawy nauki o antropogenicznych transformacjach Hory opierają się na wynikach różnych wyspecjalizowanych dyscyplin botanicznych, przede wszystkim taksonomii, chorologii i ekologii roślin oraz geobotaniki. Brakuje natomiast opracowań przedstawiających w sposób całościowy zagadnienia antropogenicznych przemian roślinności. Niniejszy podręcznik jest próbą wypełnienia tej luki.

Należy pamiętać, że wszelkie przekształcenia zbiorowisk roślinnych obejmują także inne elementy składowe ekosystemów’ (a więc pozostałe poziomy troficzne – konsumentów i destruentów, a także środowisko abiotyczne). A to prowadzi do zasadniczych zmian w funkcjonowaniu układów ekologicznych, bowiem zakłóca przepływ energii, zmienia ich produktywność, obieg wody, tempo dekompozycji materii organicznej i krążenie pierwiastków. Skutkiem tego antropogeniczne przemiany roślinności pociągają za sobą daleko idące przekształcenia stosunków przyrodniczych na terenach nimi dotkniętych.

Treść podzielona jest na trzy części. W pierwszej z nich czytelnik znajdzie krótkie przedstawienie głównych koncepcji opisujących wpływ człowieka na roślinność, zarówno na poziomie flory, jak i zbiorowisk roślinnych, oraz najczęściej stosowane klasyfikacje tych zjawisk. Druga część ma charakter bardziej praktyczny — zawiera przegląd poznanych w wyniku badań terenowych reakcji różnych formacji roślinnych (lasów, torfowisk i łąk) na najczęściej spotykane czynniki antropopresji (emisje przemysłowe, gospodarkę leśną, melioracje odwadniające, eutrofizację siedlisk, urbanizację, budowę szlaków komunikacyjnych, turystykę). W trzeciej zaś zamieszczono krótkie charakterystyki klas roślinności antropogenicznej występującej na terenie Polski.